در مورد اثر بخشی مدرسه باید بپرسیم که مدرسه در رابطه با بعضی از مجموعه استاندارد ها چگونه عمل می‌کند در عین حال برای ایجاد معیار ها ی اثربخشی، مبانی احتمالی متعدد و جایگاهای ارزشی مختلفی وجود دارد که این معیار ها می تواننذ از آنها به وجود آیند.برای مثال آنچه که ممکن است معلمین به عنوان نتایج مهم مدرسه تلقی کنند شاید بانظرات والدین، دولتمدارها، اجتماع محلی، حکومت یارسانه ها مطابقت نکنند.

همچنین امکان دارد که یکی یا همه این گروهها بر سرتعریف اثربخشی مدرسه احتمالا توافق نکنند بنابراین تعریف اثربخشی مدرسه هم فوق العاده پیچیده واحتمالا جدال آمیزمی باشد.

یکی ازمسایل دررابطه با اثربخشی مدرسه عبارت از این است که تعریف کردن آن دردنیای واقعی نه تنها یک مساله تخصصی وعلمی است بلکه یک مساله وابسته به علم اخلاق نیزاست .وقتی که کلمه ای مثل «اثربخشی» به طورگسترده مورد استفاده قرارمی‌‌‌گیرد باز معنای متعددی به خودگرفته ومی‌تواند بصورت وسیعی مورداستفاده واقع شود که دقت در کلمه را ازدست می‌دهد.مشکل دیگر مربوط می‌شود به مساله «اثربخشی برای چه کسی»

حتی اگر توافقی برسرتعریف اثربخشی پیش آید سئوالات مربوط به ارزش تحصیلی هنوز به قوت خودباقی هستند.

دربحث آموزشی اصطلاح «اثربخشی» غالبأ باکیفیت آموزشی ارتباط پیدا می‌کند.بعضی موُلفین با صحبت کردن از «کیفیت» کلی موسسه آموزش‌، به کلمه معنی وسیعتری می‌دهند. سایر مفاهیمی که بعنوان کلمات هم معنی بااثربخشی مورد استفاده قرارمی گیرندکارآمدی، بهره وری وبقای یک سازمان راشامل می‌شوند.چنین مفاهیمی بطور نزدیکتری بارابطه وسیله_ هدف متناسب است که بصورت تلویحی درقضاوت اثربخشی مدرسه وجوددارد.

وقتی اثر بخشی در یک پدیده آموزشی کاربرد پیدا می‌کند به آن میزانی اشاره می‌کندکه وسایل و فرایندهای آموزشی منتج به دستیابی اهداف یا نتایج آموزشی می‌شود. به زبان ساده در یک مدل سیستمهای «درون داد- پردازش - برون داد» آموزشی، می توان به اثربخشی به عنوان تبدیل درون دادها به برون دادهای مطلوب بوسیله ی پردازش اشاره کرد .در مجموع اصطلاح «اثر بخش» متضمن این است که نوعی اندازه گیری انجام گرفته است. در حیطه‌ی ادبیات اثر بخشی مدرسه، هدف اصلی عبارت است از قضاوت اینکه تفاوتهای موجود در منابع، فرایندها و اصطلاحات سازمانی به نتایج عملکرد شاگرد تاثیر می‌گذارد و اگر چنین است به چه طریق، تحقیقات اثر بخشی مدرسه عمدتاً به وسعت اختلاف موجود بین مدارس و سنجش دقیق اینکه مدارس چه مقدار تفاوت در عملکرد شاگردان ایجاد می‌کنند پرداخته است.

یکی از مشکلات بارز تحقیق روی اثربخشی مدرسه عبارت است از پرداخت به قضاوت وسنجش عملکرد. کل مساله تلاش می‌کند تا حدودی به قضاوت عینی در مورد عملکرد سازمانی دست یابد اما این مساله خالی از مشکلات اخلاقی و متدولوژی نیست . به طرز فزاینده‌ای، افراد متخصص در تعلیم و تربیت اظهاراتی درباره‌ی اثر بخشی مدارس/ دانشکده‌ها انجام می‌دهند اما غالبا معیارهایی که آنها در انجام چنین قضاوتها به کار می‌گیرند به طور قابل توجهی از همدیگر متفاوت هستند . برای غالب پژوهشگران، مفهوم «اثر بخشی» به سنجش موفقیت های شاگرد که برای تمامی محصلین حاصل شده ارتباط پیدا می‌کند. در مطالعات انجام شده روی اثر بخشی مدرسه معمولا نتایج سنجش/ آزمون به عنوان وسیله ای برای مفایسه‌ی عملکرد شاگردان استفاده می‌شوند. این نتایج سنجش/ آزمون توسط پژوهشگران اثر بخشی مدرسه به عنوان مهمترین نتایج تحصیل تلقی می‌شوند. سایر پژوهشگران مربوطه معتقدند که نتایج با اهمیت یکسان دیگری هم وجود دارند که به رویکردهای خیلی متفاوت منجر می‌شوند.

ولی حول محور یک سری از شاخص های برون داد دور می‌زند که در سطح آگاهی عمومی قرار دارند‌، بنابر این شاخص هایی که تقریبا در هر گونه مجاورت درباره‌ی شاخص های اثر بخشی، به ظاهر قضیه وابسته هستند. اینها به عنوان محصولات یا برون داد سیستم آموزشی تلقی می‌شوند. اینها شامل نتایج خام امتحانی یا نمرات آزمودنی هستند که هیچگونه توجهی به موفقیت های قبلی دانش آموزان ندارند .

دومی و نوع وسیعتر اندازه گیری، شامل داده هایی همچون نرخهای مدرسه گریزی ، نرخهای ماندن در پایه ی آموزشی و داده های مقصد می‌شود‌. این رویکرد دوم به مراتب بیشتر اجازه می دهد تا دیدگاه التقاطی از اثر بخشی سازمان داشته باشیم.

بطور خلاصه البته تمامی این اندازه گیریها شاخص های برون داد هستند به این مفهوم که تا حدودی آنها حاصل آن چیزی هستند که در داخل مدرسه اتفاق می افتد 0

بطور روشن انواع دیگری از شاخص ها وجود دارد که ممکن است مؤسسات در نظر بگیرند. برای مثال امکان دارد که شاخصهایی رادر نظر گرفت که با فرآیند ها سرو کار دارند مثل ابعاد تدریس و یادگیری اگر چه تهیه و استفاده از اینها بمراتب سخت تر هستند 0

ساخت شاخص های فرایند کامل برای مدارس یک مشکل است همانگونه که بیشتر توجه شد استفاده از تعدادی از شرایط لازم کسب شده توسط شاگردان بمراتب آسانتر از ساختن شاخص های دقیق فرایند است در عین حال پژوهشگران بحث می کنند که اندازه گیریهای ارزش افزوده که به فاکتور های فرایند توجه دارند شاخص های به مراتب معتبرتری از اثربخشی سازمانی هستند تا اندازه گیریهای خام. در واقع اثربخشی مبتنی بر اندازه گیری ارزش افزوده می‌باشد، به عبارت دیگر مدرسه ای که در آن شاگردان و سایر عوامل بیشتر از آنچه که در شرح وظایف سازمانی آن انتظار می‌رود و از سطح سایر مدارس هم سطح خود فراتر رفته و پیشرفت نماید. وبه نسبت سایر مدارس شاگردان آن پیشرفت بیشتری داشته باشند.

در این اندازه گیری باید سوالات زیر را در رابطه با محیط مدرسه در نظر گرفته و پاسخ داد.

-                           اثر بخسی مدرسه چگونه اندازه گیری می‌شود؟

-                           چه معیارهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد ؟

-                           چه کسانی در انجام چنین قضاوت هایی دخیل اند ؟

در اکثر مطالعات انجام یافته در خصوص اثر بخشی مدارس در زمینه رفتار دانش آموزان صرفا به معیار های اندازه گیری تحصیلی تکیه نموده اند اما باید دقت نمو د که آموزش و پرورش ما در مدارس تنها منحصر به یادگیری و آموزش عتوم مختلف نیست بنابراین به این ملاک باید بزهکاری، نگرشها، خودپنداره ها، فوق برنامه ها ،مهارت های اجتماعی و بسیاری از مسائل مربوط به امور تربیتی را افزود تا متوجه شد که آیا مدارس اثربخش در مقایسه با سایر مدارس فرصت های زندگی بهتر را برای دانش آموز ایجاد می‌کند. البته در این مورد نقش خانواده و جامعه شاید بیشتر از مدرسه باشد اما باید این نکته را در نظر گرفت که مدرسه خانه دوم وجزئی از جامعه ای است که او در آن رشد می‌کند. همچنین باید خاطر نشان ساخت دانش آموزان در سطوح راهنمائی ودبیرستان به دلیل کم شدن وابستگی شان نسبت به خانواده وتمایل به دوستان و محیط های اجتمائی در مقایسه به دانش آموزان کم سال تر تاثیر بیشتری از اثربخشی مدارس می‌توانند داشته باشند. موضوعات مختلف نیز از لحاظ اثر پذیری با همدیگر متفاوتند که باید میزان اثر پذیری آنها در طی تحقیقات مشخص گردد.

بنابراین با در نظر گرفتن سن، جنس، زمینه های تربیت خانوادگی و اجتماعی و موضوعات مختلف باید اثربخشی مدارس را در زمینه های متفاوت مورد توجه قرار داد. هرچند که پاسخ به این سوال که آیا مدارس اثر یکسانی بر جنبه های مختلف پیشرفت و رشد شاگردان دارند بسیار سخت است وکارهای اولیه در مورد اثر بخشی مدرسه مطرح می شود که در راستای یک سری از دست آوردها بطور یکسان موثر هستند و ممکن است بطور متفاوت در زمینه های مختلف اثر بخشی داشته باشند که البته این امر در مورد نتایج تحصیلی وتربیتی نبوده در

درون مسائل تحصیلی وتربیتی نیز صدق می‌کند همین تاثیرات اثربخش در زیر گروه ها باعث گسترش مساله بررسی اثر بخشی مدارس در خصوص مسائل تربیتی وتحصیلی می شود که البته جدا کردن این دو مقوله و توجه به یکی از آنها مقبول ومعقول به نظر نمی‌رسد بنابراین بر مدیران مدارس است که با نیاز سنجی آگاهانه و با توجه به اهداف، مقاصد، ویژگیها، امکانات و شناختی که از نیازها و ساخت فکری و تربیتی دانش آموزان خود دارند در سطح وسیعی از نیازهای تربیتی و تحصیلی به فعالیت بپردازند.